Fobia dźwiękowa dotyczy wielu podopiecznych na czterech łapach. Wywołuje niepożądane zachowania w reakcji na gwałtowne dźwięki. Fobia dźwiękowa to zaburzenie zachowania zwierząt. Najczęściej wywołują ją różnego rodzaju głośne dźwięki, np. odgłosy burzy, petard czy fajerwerków. Musimy pamiętać o tym, że zwierzęta mają dużo większe spektrum słyszalnych dźwięków. To, co dla ludzi jest głośnym wystrzałem, dla psów czy kotów, u których występuje fobia dźwiękowa, może łączyć się często także z reakcją bólową. Aby pomóc przetrwać zwierzęciu okres sylwestrowych fajerwerków należy udać się wcześniej do lekarza weterynarii, który zaproponuje nam rozwiązanie problemu indywidualnie dla naszego pupila.
Jak pies i kot manifestują stres
Każdy dźwięk skojarzony przez psa z sytuacją, w której odczuwał ból lub strach może prowadzić do fobii. Fobia to zaburzenie, w którym konkretny bodziec, niezależnie od jego natężenia, wywołuje bardzo silny, intensywny strach, który trwa także po tym, jak bodziec przestanie działać (kilkanaście minut, godzin, a czasem dni). Fobię dźwiękową mogą wywoływać bodźce takie jak: grzmoty w czasie burzy czy fajerwerki. Typowym zachowaniem psa, który cierpi na fobię dźwiękową jest silne pobudzenie psychoruchowe po usłyszeniu (lub tylko spodziewaniu się) konkretnego dźwięku. Podopieczny zaczyna dreptać, krążyć po mieszkaniu, szukać schronienia, często wciska się w najciemniejsze i najciaśniejsze miejsca, te pod kanapą, za fotelem, a nawet w szafie. Jeżeli nigdzie nie znajduje ukojenia, wtedy co chwilę zmienia kryjówkę, chowając się w coraz to nowym kącie. Niektóre psy szukają towarzystwa opiekunów, inne izolują się. Zwierzęta które boją się najbardziej, przez jakiś czas po usłyszeniu niepokojących dźwięków, w ogóle nie chcą wychodzić z domu. Reagowanie na grzmoty czy fajerwerki szczekaniem także świadczy o niepokoju, ale tego typu zachowanie może oznaczać, że zwierzę lepiej radzi sobie z problemem.
Spanikowane koty mogą się zachowywać agresywnie lub niszczyć przedmioty podczas prób ucieczki od bodźców, które wywołują lęk. Jeśli strach jest bardzo nasilony, kot może tracić kontrolę nad pęcherzem moczowym i zwieraczem odbytu oraz może opróżniać gruczoły okołoodbytowe. Pies może ziać, wokalizować lub szukać kontaktu z opiekunem. Lękliwe zachowanie może u psów i kotów wynikać z genetycznego wpływu na temperament, braku lub nieodpowiednio prowadzonej wczesnej socjalizacji czy niepożądanych doświadczeń. Zwierzęta, które w pierwszych tygodniach życia nie miały możliwości przebywania razem z osobnikami swojego gatunku i brakowało im socjalizacji z człowiekiem, we wczesnym okresie życia, częściej czują się w sytuacjach kryzysowych niekomfortowo i są lękliwe. Koty najczęściej zdecydują się na ucieczkę i ukrywanie w ciemnych, najbardziej wytłumionych zakamarkach domu. Psy prezentują znacznie szerszy wachlarz zachowań. Możemy podzielić je na objawy fizjologiczne, do których należą m.in.: dyszenie, ślinienie się, oblizywanie, drżenie, łupież, wypadanie sierści, pocenie się poduszek łap, a idąc dalej także oddawanie moczu i kału, opróżnianie gruczołów okołoodbytowych oraz wymioty. Drugą grupę stanowią objawy behawioralne tj. brak zainteresowania jedzeniem, piszczenie, szczekanie, wycie, żucie, krążenie po domu, chodzenie tam i z powrotem, chowanie się, niechęć do wychodzenia na zewnątrz, brak reakcji na komendy i próby nawiązania kontaktu przez opiekuna, a także próby ucieczki.
Badania pokazują, że blisko 60% psów cierpi na nadwrażliwość słuchową, dlatego bardzo głośne dźwięki, jak np. fajerwerki, wystrzały są dla zwierząt zbyt intensywne. Fobia dźwiękowa charakteryzuje się nadmiernymi reakcjami lękowymi w czasie działania bodźca, uniemożliwiającymi normalne funkcjonowanie. Przy tak silnym lęku konieczne jest stosowanie się do postępowania terapeutycznego zaproponowanego przez lekarza weterynarii.
Jak reagować na psi stres
Podstawą jest zdanie sobie sprawy z tego czy nasz pupil ma problem z głośnymi dźwiękami. Wielu opiekunów uważa, że nie, ale tylko dlatego, że nigdy nie spędzili Sylwestra ze swoim czworonogiem, a po powrocie do domu zwierzę zachowywało się normalnie. Dlatego doradzamy, aby spędzić taką noc ze swoim pupilem (zwłaszcza jeśli to jest jego pierwszy Sylwester w tym domu) lub w ostateczności pozostawić rejestrator podczas nieobecności. Grudzień to ostatni dzwonek dla spóźnialskich, którzy nie podjęli prób terapii od poprzedniego okresu fajerwerkowego, aby zgłosić się do zoopsychologa po poradę sylwestrową. Warto dowiedzieć się jak, krok po kroku, przygotować pupila oraz jego otoczenie, aby w jak największym stopniu zminimalizować skutki ogromnego stresu jakiego doświadczy zwierzę. W czasie, gdy pupil wykazuje reakcję lękową nie należy go karcić, ponieważ karcenie może pogłębić niepożądaną reakcję. Niewskazane jest także nadmierne głaskanie i przytulanie, bo taka reakcja z kolei utwierdza podopiecznego w niewłaściwym przekonaniu, że reaguje właściwie, pocieszamy go, a więc dajemy sygnał, że także uważamy zaistniałą sytuację za niepokojącą. Powinniśmy zachowywać się tak, jakby nic złego się nie działo. Takie postępowanie pozwoli wyeliminować niepokój u naszego czworonoga. Jeśli nasz pies cierpi na fobię dźwiękową, nie powinniśmy zostawiać go samego w domu. W stresujących chwilach najbardziej nas potrzebuje.
Ulubione zabawki pozwolą odwrócić uwagę od huku fajerwerków. Warto zasłonić okna w mieszkaniu, aby nie były widoczne błyski i światła. Dobrym pomysłem jest również zamknięcie okien i włączenie muzyki, która zagłuszy odgłosy dochodzące z zewnątrz. Panują różne poglądy na temat tego, czy karmić ulubieńca w dniu sylwestra. Niektóre zwierzaki reagują na stresujące sytuacje biegunką lub wymiotami, dlatego skonsultujmy się w tej sprawie z lekarzem weterynarii.
Szczególna opieka i uwaga podczas spacerów
Kilka dni przed sylwestrem i po nim należy wyprowadzać psa wyłącznie na smyczy, zapiętej podwójnie, czyli do obroży i szelek, szczególnie jeśli jest psiak niedawno adoptowany czy odebrany z hodowli. Będzie to Wasz pierwszy wspólny Sylwester, więc warto zastosować wyjątkowe środki ostrożności. Jeśli pies jest puszczony luzem, może usłyszeć huk fajerwerków, przestraszyć się i uciec. Aby zapobiec zagubieniu się pupila, powinniśmy przyczepić do jego obroży adresatkę zawierającą nasz numer telefonu i imię pupila.
Jedną ze skuteczniejszych, a równocześnie najprostszych metod zapobiegających szerzeniu się bezdomności wśród naszych pupili jest czipowanie. Jest to metoda polegająca na wszczepieniu zwierzęciu mikroczipa, który jest miniaturowym mikroprocesorowym układem elektronicznym wielkości ziarenka ryżu. Mikroczip wprowadza się podskórnie w okolicy szyi lub między łopatkami za pomocą strzykawki jednorazowego użytku. Sam proces implantacji jest praktycznie bezbolesny, porównywalny do zwykłego zastrzyku. Mikroczip nie zużywa się i nie wymaga wymiany. Jednorazowa implantacja tego urządzenia jest dożywotnia. Mikroczip jest całkowicie bezpieczny, nie drażni tkanek. Czipowanie zapewnia nam skuteczną możliwość identyfikacji zwierząt zaginionych, bezdomnych a także skradzionych. Identyfikacja zwierząt jest konieczna podczas różnego rodzaju podróży zagranicznych, do których wymagany jest paszport zwierzęcia wydany przez odpowiednio uprawnionego lekarza weterynarii. Każdy mikroczip posiada wyjątkowy, niepowtarzalny numer identyfikacyjny, który można bezboleśnie odczytać za pomocą dedykowanych urządzeń. Pozwala to uniknąć konieczności pobytu zaginionego psa czy kota w schronisku, co prowadzi do nieuniknionego stresu zarówno u nas jak i u naszych czworonogów. Zabieg czipowania nie generuje większych kosztów, można go wykonać przy okazji wizyty w gabinecie weterynaryjnym.