Rodzaje problemów ze skórą u psa i kota

Choroby pasożytnicze skóry u psów i kotów to częsty powód wizyt w lecznicach weterynaryjnych. Bakteryjne zakażenia skóry u psów to grupa schorzeń, z którymi w codziennej praktyce lekarskiej spotyka się często. Opiekunowie zwierząt, rzadko zdają sobie sprawę z tego, że choroby bakteryjne skóry to grupa schorzeń, które najczęściej należą do kilku kategorii jednocześnie. W 95% przypadkach są to wtórne powikłania schorzenia podstawowego. Z tego powodu lekarz weterynarii, stwierdzając zakażenie bakteryjne, musi zbadać z czym tak naprawdę ma do czynienia. W tym celu najlepiej jest wykonać badania diagnostyczne. Aby leczenie tych chorób zakończyło się sukcesem należy skrupulatnie stosować się do zaleceń prowadzącego lekarza weterynarii. Pamiętajmy, że przerwanie terapii lub nieprzestrzeganie dawek leków może spowodować szybki nawrót choroby.

Leczenie chorób skóry

Zakażenia bakteryjne skóry mogą obejmować różne warstwy skóry. To bardzo istotne, gdyż leczenie jest ściśle skorelowane z głębokością procesu chorobowego. Możemy wyróżnić zmiany powierzchniowe, powierzchowne i głębokie zakażenia skóry. W zależności od tego, z którymi zmianami mamy do czynienia, różne jest postępowanie terapeutyczne. Najlepszą metodą oceny jest wykonanie cytologii ze skóry pacjenta. Badanie trwa kilka minut i już w trakcie pierwszej wizyty lekarz może uzyskać jego wynik, a co za tym idzie przedstawić propozycję prawidłowego leczenia zwierzęcia. Kolejnym badaniem jest wymaz, który polega na pobraniu materiału ze zmienionych chorobowo obszarów skóry, a następnie przesłaniu próbki do laboratorium w celu założenia hodowli mikrobiologicznej
i ocenie, czy mamy do czynienia z bakterią chorobotwórczą czy też saprofityczną. Antybiogram wskaże nam na jakie antybiotyki dany szczep wykazuje wrażliwość a na jakie oporność, innymi słowy pomoże w prawidłowym doborze antybiotyku. Lekarz, trzymając w ręku antybiogram zawsze musi pamiętać, że u psa występują szczepy bakteryjne, które zasiedlają skórę w warunkach fizjologicznych i jej nie uszkadzają. Podobnie jest u kotów. W przypadku kociąt i młodych kotów, u których występują zakażenia bakteryjne skóry zawsze należy rozważać takie przyczyny podstawowe, jak infekcje wirusowe, ekto- i endopasożyty, urazy oraz macerację skóry z powodu zbyt gorliwej opieki matki objawiającej się uporczywym wylizywaniem kociąt.

Gdy po wyleczeniu nie dojdzie do nawrotu zakażenia w ciągu co najmniej 6 miesięcy, mamy do czynienia ze zmianami o charakterze pierwotnym. Z kolei wtórne zakażenia bakteryjne skóry występują przede wszystkim w przebiegu chorób skóry na tle alergicznym. Zaburzeniom na tle hormonalnym również towarzyszą zakażenia bakteryjne. Podam tu klasyczny przykład, czyli przypadek niedoczynności tarczycy. W chorobie tej dochodzi do postępujących wyłysień i silnego łojotoku w związku z zaburzeniem keratynizacji i w konsekwencji do namnażania się drobnoustrojów, które prowadzą do bakteryjnego zakażenia skóry. Zawsze należy najpierw usunąć zakażenie wikłające, a potem zająć się leczeniem przyczyny podstawowej.

Świerzb

Świerzb jest chorobą, którą wywołuje u psów świerzbowiec Sarcoptes canis żyjący stale na żywicielu, który drąży tunele w warstwie rogowej naskórka
i składa tam jaja. Świerzb często przenosi się na ludzi przez kontakt bezpośredni. Sierść chorego psa wygląda jak „wygryziona przez mole”, towarzyszy temu silny świąd. Rozpoznanie oparte jest na badaniu zeskrobiny ze skóry psa. U kotów zmiany lokalizują się głównie w zewnętrznym kanale słuchowym, na głowie
i szyi, a wywołuje je roztocz Otodectes cynotis. Klinicznie choroba objawia się silnie swędzącym zapaleniem ucha z charakterystycznymi brunatnymi strupami i suchą czarną woszczyną. Potwierdzeniem rozpoznania jest badanie laboratoryjne potwierdzające obecność roztoczy w kanale słuchowym.

Nużyca

Nużyca określana jest jako nadmierny wzrost ilości nużeńców Demodex canis, które normalnie występują w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych zdrowych zwierząt. Powodem ich patologicznego wzrostu jest osłabiona odporność zwierzęcia. Nużyca może przybierać postać miejscową, uogólnioną oraz postać nużycy palców. Nużyca miejscowa, często występująca u młodych psów, objawia się wyłysieniem z lekkim zaczerwienieniem i łuszczeniem na skórze głowy – bardzo charakterystyczne są wyłysienia wokół oczu. Nużycy uogólnionej towarzyszy powiększenie węzłów chłonnych, łojotok, wyłysienia w różnych okolicach ciała, a także ropne zapalenie skóry, które jest chorobą towarzyszącą i powinno być leczone równolegle. U kotów chorobie tej towarzyszy silny świąd, utrata włosów w okolicy brzucha lub na przednich kończynach.

Pchły

Obecności pcheł towarzyszy silny świąd, szczególnie u zwierząt ze skłonnością do reakcji alergicznych i atopii. U kotów z inwazją pcheł możemy mieć do czynienia już w wieku kilku tygodni, a u dorosłych osobników, gdy opiekun zapomniał o profilaktyce przeciwpchelnej. Zmiany na skórze spowodowane są przez gryzienie, drapanie i wylizywanie się poirytowanego świądem zwierzęcia. Warto wiedzieć, że często zakażeniu pchłami towarzyszy tasiemczyca, pchły biorą udział w cyklu rozwojowym tasiemców.

Wszy

Wszy całe swoje życie spędzają na jednym żywicielu, są insektami gryzącymi lub ssącymi. Gatunki spotykane u psów to Trichodectes canis i Linognathus setesus, u kotów – Felicola subrostratus. Do objawów najczęściej spotykanych zaliczamy m.in.: łojotok suchy, wyłysienia, a także anemię. Inwazja Trombicula (roztocza „jesiennych traw”) następuje zwykle późnym latem i jesienią pod postacią małych (wielkości główki od szpilki), pomarańczowych larw odżywiających się krwią. Efektem działania pasożytów są swędzące grudki i strupki, które umiejscawiają się głównie na łapach w okolicach stóp, a także na głowie, uszach i brzuchu zwierząt.

Cheyletiella 

U psów objawem wysuwającym się na plan pierwszy jest tzw. „łupież wędrujący” – poruszające się łuski na skórze grzbietu, któremu towarzyszy łojotok i nieprzyjemny zapach skóry. U kotów pasożyty z rodzaju Cheyletiella spotykane są okazjonalnie. Objawy są niezbyt nasilone w postaci zwiększających się ilości drobnych łusek na grzbiecie.

Grzybice

Grzybice skórne, czyli dermatofitozy są zakażeniami skóry, sierści lub pazurów wywołanymi przez gatunki z rodzaju Microsporum i Trichophyton. Skóra głowy i kończyny to miejsca, które są najczęściej dotknięte zmianami chorobowymi, lecz proces ten może dotyczyć również innych miejsc na ciele. U kotów objawy kliniczne są bardzo zróżnicowane. Typowe zmiany u kotów charakteryzują się pojawianiem się jednego lub kilku ognisk wyłysień z połamanym włosem. Towarzyszyć im mogą niewielkie zmiany skórne, takie jak łupież i zaczerwienienie oraz czasem świąd. Inne objawy grzybicy to drobne, rumieniowe krostki z przylegającymi do nich brązowo-czarnymi strupami. Możemy spotkać się również z postacią szybko powiększających się łuskowatych plamek z wyłysieniem. Ponadto może pojawić się również tak zwany strupień woszczynowy, czyli ograniczony obszar ostrego zapalenia skóry. Grzybica może zaatakować tylko pazury, co manifestuje się ich wysuszeniem, zmatowieniem lub deformacją.

U psów również możemy zauważyć różnorodny obraz kliniczny. Od okrągłych obszarów wyłysienia i tworzenia się tam szarych, strupowatych łusek, poprzez zapalenie mieszków włosowych, uogólniony łojotok, strupień woszczynowy, a skończywszy na grzybicy pazura.

Hot spot

Latem znacznie częściej trafiają do lecznicy weterynaryjnej psy z problemami dermatologicznymi. Jednym z głównych powodów tych wizyt jest ostre sączące zapalenie skóry, czyli tzw. hot spot. Schorzenie to pojawia się nagle. Kiedy opiekunowi odkrywają na skórze pupila dużą, sącząca się ranę, nie mogą uwierzyć w to co widzą. Jeszcze kilka godzin wcześniej niczego na niej nie zauważyli. Włosy są pozlepiane przez ropny wysięk. Zmienione miejsce pies prawie cały czas wylizuje lub wygryza. Sytuacja wygląda bardzo poważnie. Zmiany chorobowe zwykle pojawiają się na policzku lub w górnej części uda. Są wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry. Dochodzi w tych miejscach do kolonizacji bakterii na powierzchni naskórka. Rasami predysponowanymi do wystąpienia ostrego sączącego zapalenia skóry są owczarki niemieckie, labradory, golden retrievery, bernardyny i nowofundlandy. Schorzenie to występuje u większości ras długowłosych. Najczęstszą jego przyczyną jest nadwrażliwość na pchły, kleszcze i owady. Może je spowodować również obecność ciała obcego w skórze, np. siewek lub alergiczne zapalenie zewnętrznych kanałów słuchowych.

Słoneczne zapalenie nosa

Niekorzystny wpływ na stan zdrowia pupili może mieć również nadmierna ekspozycja słoneczna. Najczęściej dochodzi do tzw. słonecznego zapalenia lusterka nosowego. Rasami predysponowanymi do tego schorzenia są owczarki niemieckie, collie, sheltie oraz mieszańce tych ras. Po silnej ekspozycji słonecznej może u nich dojść do trudnych w leczeniu zmian. Lusterko nosowe zdrowego psa ma kolor czarny i charakterystyczną strukturę kocich łbów. Pierwszym objawem chorobowym jest zmiana tej struktury – lusterko zaczyna wyglądem przypominać gładkie, lśniące lustro. Następnie dochodzi do utraty pigmentu, nadżerek, owrzodzeń oraz strupów.

Reakcje alergiczne

Wybierając się z psem na wycieczkę do miejsc, gdzie jest dużo łąk oraz pól należy brać pod uwagę możliwość wystąpienia u niego reakcji alergicznych. Wystarczy jeden spacer wśród kwitnącej lub skoszonej zieleni, żeby zaobserwować u pupila silny rumień na nieowłosionej części brzucha oraz przestrzeniach międzypalcowych. Zmianom tym towarzyszy zwykle silny świąd oraz alergiczne zapalenie spojówek. Możemy wtedy wykąpać psa w szamponie hypoalergicznym i zastosować mleczko lub emulsję łagodzącą świąd. Aby zadbać o oczy, trzeba użyć specjalnych kropli okulistycznych. Alergie to jednak nie jedyny problem, z jakimi nasi ulubieńcy mogą mieć do czynienia w czasie wakacji.

Meszki

Inwazja meszek zaczyna się już na przełomie czerwca i lipca. Te maleńkie muszki nie wydają się groźne, tymczasem mogą poważnie zaszkodzić czworonogom. W skrajnych przypadkach wskutek dłuższego kontaktu z rojem meszek może nawet dojść do wstrząsu anafilaktycznego i śmierci zwierzęcia. W lżejszych sytuacjach następuje pokrzywka alergiczna, a następnie grudkowe zapalenie skóry. U psów zmiany najczęściej zlokalizowane są na głowie i towarzyszy im świąd. Natomiast u kotów charakterystyczna jest lokalizacja na koniuszkach małżowin usznych oraz grzbietowej części nosa. W tych miejscach może dojść do powstania pęcherzyków, które w krótkim czasie prowadzą do zmian sączących i wtórnych powikłań bakteryjnych.

Odmrożenia 

Należy zwrócić baczną uwagę, by nasze psy nie lizały na mrozie metalowych przedmiotów, np. rur i misek. Najbardziej narażone na odmrożenia są końcowe odcinki ciała, takie jak: małżowiny uszne, ogon i palce. Jeśli nasz pupil zgubił się lub uciekł w czasie mrozów należy niezwłocznie po jego powrocie udać się do lekarza weterynarii, by ten stwierdził, czy nie doszło do odmrożeń. Może dojść do martwicy odmrożonego miejsca. Opuszki palcowe są narażone zimą na działanie wilgoci, odmrożenia a także podrażnienia i alergie kontaktowe wywołane solą i piaskiem, którymi posypywane są chodniki i ulice. Skóra opuszek może być wysuszona i łuszczyć się, a nawet zmienić zabarwienie. Nie tylko należy zmywać sól i piasek, ale również dobrze osuszać i natłuszczać narażone miejsca odpowiednimi do tego celu preparatami dobranymi przez lekarza weterynarii. Po każdym spacerze należy delikatnie usunąć gromadzący się między palcami piasek i śnieg. Jeśli jednak skóra mimo pielęgnacji łuszczy się, pęka, jest czerwona i nawet odchodzi płatami należy skonsultować się z lekarzem, gdyż może to być objawem ciężkich chorób, takich jak: niedobory cynku, pęcherzyce czy nadmierne rogowacenie opuszek o nieznanym pochodzeniu.

Śnieżny nos

Odbarwienie lusterka nosowego, czyli biały nos lub śnieżny nos, często występuje zimą u niektórych psów. Rasami najbardziej narażonymi są labradory i golden retrievery oraz albinosy. Jest to jak najbardziej normalne i powinno wrócić do normy wraz z nastaniem dłuższych dni i większej ilości godzin słonecznych. Taki nos należy jednak prawidłowo pielęgnować. Pozbawiony pigmentu jest bardziej narażony na działanie niekorzystnych czynników niż nos normalnie wybarwiony. Należy chronić go przed słońcem stosując odpowiednie filtry słoneczne. Jeśli po upływie kilku miesięcy kolor nosa nie wróci do normy należy zapytać lekarza weterynarii czy stan ten jest prawidłowy.